وقتی قرار است سازمان خویش را به سمت سیستم سازی سوق دهیم، یعنی تمام کسب و کارمان از اجزا و عناصر تشکیل دهنده به مثابه یک کل واحد با هم تعامل داشته باشند و بتوانیم خروجی مد نظر و دلپذیر کسب و کار خویش را براساس خروجی سیستم های سازمانی خویش، تعیین نماییم، طبق یک مدل به صورت زیر پیش می رویم:
در واقع این مدل، مراحل انجام سیستم سازی را در سازمان شما بیان می کند. می توانیم این مراحل را به صورت زیر تدوین نماییم:
همانگونه که از شکل و مراحل سیستم سازی مشاهده می کنید، پس از تعیین ارزش های سازمان (Values) شما به سمت تعیین اهداف کسب و کار حرکت خواهید کرد. تعیین اهداف کسب و کار خودش یک ماجرای عظیمی است. افرادی که کار برنامه ریزی استراتژیک انجام داده اند، می دانند که این قسمت از برنامه ریزی استراتژیک استخراج می شود. یعنی شما با صرف کلی هزینه و زمان، اهداف استراتژیک سازمان خویش را استخراج می کنید. شما ابتدا سندهای مأموریت (Mission)، چشم انداز (Vision) و استراتژی ها، اهداف کلان (Goals) و اهداف میانی (Objectives) خویش را تعیین می کنید. تازه این بخش اول داستان است، شما باید در ادامه به کمک مدل هایی همچون کارت امتیازی متوازن (Balanced Scorecard) آن ها را اجرا نمایید. در واقع شما بسیار هزینه مادی و معنوی می کنید تا بتوانید اهداف سازمانی خویش را استخراج کنید، کلی باید جلسه بگذارید، ذینفعان مختلف سازمان را از صدر تا ذیل دعوت کنید، نقطه نظرات شان را بشنوید، کلی مدارک و مستندات از قبل تهیه کنید تا بتوانید به اهداف سازمان خود دست پیدا کنید.
در واقع برای انجام گام دوم سیستم سازی، یعنی تعیین اهداف کسب و کار، دیگر نمی توان از روش های سنتی برنامه ریزی استراتژیک به آن صورت که در بالا تشریح شد، گام برداشت. باید به سمت روش های نوپاتر و مدرن تر حرکت نمود. یکی از این روش ها، OKR (Objectives and Key Results) است. در واقع اهداف و نتایج کلیدی (OKR)، به طور متناوب یک چارچوب هدف گذاری است که توسط افراد، تیم ها و سازمان ها برای تعریف اهداف قابل اندازه گیری و پیگیری نتایج آنها استفاده می شود. توسعۀ OKR عموماً به اندرو گِروو (Andrew Grove) نسبت داده می شود که به عنوان مدیر عامل شرکت اینتل، آن را در دهه 1970 در این شرکت معرفی کرد.
در این مقاله، می خواهیم برای مخاطب صفر تا صد OKR را تشریح کنیم. به طوریکه پس از خواندن این مقاله، فارغ از هر گونه جست و جو و تفحص دیگر، بتواند تمام اطلاعات لازم را در این زمینه کسب نماید. سرفصل های این مقاله عبارتند از :
OKR مخفف Objectives و Key Results است. این یک روش هدف گذاری و ردیابی قدرتمند است. OKR ها به همسویی تیم کمک می کنند و بر آنچه برای سازمان مهم است تمرکز می کنند. با توجه به OKR ها، تعیین هدف، استقلال تیم و مشارکت کارکنان را افزایش می دهد و به طور کلی مزایای زیادی را به همراه دارد. شما وقتی برای سازمان خویش، OKR وضع می کنید، در واقع قصد دارید سازمان تان را بسنجید و مشاهده نمایید که آیا سازمان شما به آن جایگاهی که مدنظر است رسیده است، می رسد، خواهد رسید یا خیر؟!
طبعاً سازمان ها، علاقه دارند که ببیند مجموعه نیروی انسانی به همراه دیگر مولفه های سیستمی خویش، چقدر به هدف جامع نزدیک شده اند، چقدر در تلاش هستند که بتوانند این اهداف میانی و کلان یا در واقع این تارگت ها را محقق سازند. امروزه با OKR می توانیم سازمان مان را معاینه کنیم و ببینم چه اندازه در معرض خطر است و چقدر می تواند سلامتی خویش را حفظ نماید؟ امروزه در دنیا شرکت های زیادی از OKR استفاده می کنند. نمودار زیر وضعیت استفاده از OKR را در بازه چند سال پیش روی نشان می دهد:
همانطور که نمودار نشان می دهد، در خاورمیانه که شامل کشور ما ایران می شود، نسبت به بقیۀ مناطق دنیا در به کار گیری OKR و نرم افزارهای آن وضعیت اش نامطلوب است اما طی سال های آینده، در حال رشد خواهد بود و شرکت های زیادی علاقه مند به استفاده و به کارگیری از نظام OKR برای سازمان دهی کارها و اهداف شان هستند. آنچه از نمودار بالا قابل تحلیل است این است که در دنیا، سازمان های زیادی هستند که علاقه مند به یادگیری و اجرای OKR هستند. در ایران نیز طی یک یا دو سال گذشته، این شور و علاقه پیدا شده است و در واقع این حوزه مخاطبان زیادی به دست آورده است.
OKR یک چارچوب قدرتمند تعیین اهداف و نرم افزار مدیریت عملکرد است که به کسب و کار کمک می کند تا کل فرآیند عملیات خود را در زمینه هایی مانند مشارکت کارکنان، مدیریت پروژه و تعیین اهداف واقعی شرکت بهبود بخشد. نرم افزار OKR برای هدایت تصمیم گیری استراتژیک و همسویی اهداف با اهداف شرکت استفاده می شود.
هدف مهم از اجرای OKR این است که اطمینان حاصل شود که همه کارکنان از اهداف سازمان آگاه هستند و OKR های خود را با شرکت ها هماهنگ می کنند و به آنها دست می یابند. هنگامی که یک محل کار OKR ها را اجرا می کند، کارکنان تشویق می شوند تا اهداف بسیار بالایی را تعیین کنند و ملزم به پیگیری پیشرفت خود در جهت دستیابی به نتایج کلیدی هستند.
آنچه که سازمان ها در رویکردهای چابک باید مدنظر داشته باشند این است که افراد سازمان بتوانند OKR های همدیگر را ببینید. این باعث می شود که ضمن رعایت شفافیت، هر شخص بداند که دقیقاً خودش و دیگران در حال انجام چه کاری از سازمان هستند، این کارها را چگونه انجام می دهند و چگونه می توانند به صورت یکپارچه در جهت اهداف تعیین شده، به صورت نظام یافته حرکت نمایند.
مزایای OKR عبارتند از:
حالا این سوال را می توان پرسید که چرا شرکت ها و سازمان های بیشماری در دنیا شروع به استفاده از چارچوب OKR کرده اند؟ همه‌گیری کرونا در سال های گذشته و به طبع آن کاهش سرعت، یکی از مواردی بود که سازمان‌ها را به این نتیجه رساند که باید بر روی بهره‌وری و مسئولیت‌پذیری کارکنان خویش تمرکز نمایند.
از سوی دیگر، بسیاری از شرکت‌ها پس از شنیدن و دیدن داستان‌های موفقیت‌آمیز google، Linkedln، intel و بسیاری دیگر که از OKR از نظر اجرای یکپارچه و نتیجه استفاده می‌کنند، به OKR روی آورده‌اند.
اهداف و نتایج کلیدی از آن زمان توسط بسیاری از شرکت های پیشرو برای گسترش کسب و کار خود و دستیابی به اهداف به طور منظم مورد استفاده قرار گرفته است.
جان دوئر در کتاب تأثیرگذارش پیرامون OKR، می گوید که 95% کاربران OKR در آمریکا می دانند که چگونه کارهایشان را با اهداف سازمانی که در آن کار می کنند، تطبیق دهند. اما آمار دیگر نشان از اهمیت موضوع OKR به عنوان یک مقولۀ جذاب و بکر در دنیا دارد.
آمار و ارقام دلالت بر اوضاع مناسب OKR در جهان دارد. در ایران نیز شاهد شکل گیری جنبشی هستیم که می خواهد در سازمان خویش، نظام OKR را پیاده نماید. ما در آکادمی تحلیل کسب و کار و مدرسۀ مدیریت فرآیند تلاش می کنیم که با استفاده از نوین ترین روش ها، به روز ترین استانداردها، و مشارکت در جدیدترین کنفرانس ها و سازمان های برگزار کنندۀ OKR، این دانش را به شرکت ها و سازمان های ایرانی منتقل نماییم.
OKR (اهداف و نتایج کلیدی) به یک چارچوب هدف گذاری محبوب تبدیل شده اند که توسط بسیاری از کسب و کارها در سراسر جهان پذیرفته شده است. در اینجا چند نمونه برجسته از شرکت هایی که OKR را با موفقیت پیاده سازی کرده اند را برای شما خواننده گرامی ارائه خواهیم کرد.
اینها تنها چند نمونه از شرکت های متعددی است که OKR را با موفقیت پیاده سازی کرده اند. انعطاف پذیری و اثربخشی این چارچوب، آن را به یک انتخاب محبوب برای مشاغل در هر اندازه و صنایع تبدیل کرده است.
شرکت های موفق از تجربیات خود در زمینه استقرار OKR درس های ارزشمندی آموخته اند. در اینجا برخی از بینش های کلیدی را مرور خواهیم کرد.
با پیروی از این درس ها، کسب و کارهای کوچک می توانند به طور موثر OKR را پیاده سازی کنند و از مزایای این چارچوب تعیین هدف بهره مند شوند.
